Τύμπα-Ψυρροπούλου Ελένη και Παγιαβλή Κλεοπάτρα
Η ΛΟΥΛΑ Η ΚΑΡΔΟΥΛΑ
Εικονογράφηση: Ψαρράς Γαβριήλ
Θεσσαλονίκη 2011
Ευχαριστίες:
Πριν αρχίσω το μικρό μου πρόλογο για το θαυμάσιο αυτό βιβλίο με τίτλο “Η Λούλα η Καρδούλα”, γραμμένο για παιδιά και μεγάλους, θα ήθελα να ευχαριστήσω τους συγγραφείς κυρίες Ελένη Τύμπα και Κ. Παγιαβλή και τους οργανωτές αυτής της εξαιρετικής εκδήλωσης που γίνεται με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Καρδιάς, δηλαδή τον πρόεδρο της Εταιρείας Μελέτης Καρδιαγγειακών Νοσημάτων (ΕΜΚΑΝ) κ. Δημήτρη Ψυρρόπουλο και την εκρόσωπο της Ακαδημίας Προσχολικής Αγωγής (ΑΚΠΑ) κ. Ντελή για την τιμή που έκαναν σε μένα να με καλέσουν σ’ αυτήν την εκδήλωση, προκειμένου να προλογίσω το βιβλίο αυτό. Χαίρομαι ιδιαίτερα που έχω την ευκαιρία να βρίσκομαι ανάμεσα σε ανθρώπους που για τρία περίπου χρόνια φρόντισαν και διαπαιδαγώγησαν θαυμάσια την εγγονή μου Δέσποινα.
Εισαγωγή
Το βιβλίο που παρουσιάζουμε σήμερα με τίτλο Η Λούλα η Καρδούλα -λίγες ώρες μετά την ημέρα της καρδιάς-, αναφέρεται στον πιο πιστό και ισόβιο φίλο του σώματός μας. Η καρδιά βρίσκεται αριστερά στο στήθος μας, αλλά κάποιοι τη νιώθουν να κτυπά και δεξιά! Τικ τακ, τικ τακ. Η καρδιά με μια συστολή και μια διαστολή δίνει και παίρνει προς και από την περιφέρεια του σώματος με τη δύναμη της Μεγάλης και της Μικρής πίεσης το αίμα, που αποτελεί τον τροφοδότη της. Οι γιατροί, ιδιαίτερα οι καρδιολόγοι, με σύγχρονα μηχανήματα, εξετάζουν το σφυγμό της καρδιάς, ελέγχουν και ρυθμίζουν όλες τις πολύπλοκες λειτουργίες της και δίνουν τις ανάλογες, όταν χρειάζεται, γνωματεύσεις, συμβουλές και θεραπείες. Όλα αυτά, μα όλα, γίνονται για τη Λούλα μας, δηλαδή την καρδιά μας. Αυτά όλα, πάλι, φαίνεται να οδήγησαν τις δύο δασκάλες στο να γράψουν αυτό το ωραίο και πρωτότυπο βιβλίο.
Οι συγγραφείς
Η Καλαμαριά μεταξύ των πολλών που έχει να επαίρεται είναι και το πλούσιο έργο που επιτελεί ο Οργανισμός Δημοτικών Παιδικών Σταθμών. Οι συγγραφείς μας, οι κυρίες Τύμπα και Παγιαβλή αποτελούν παραδείγματα διδασκαλισσών ή όπως επίσημα ονομάζονται παιδαγωγοί Προσχολικής Αγωγής. Προσωπικά, θεωρώ ευτυχισμένα όλα τα παιδιά που πέρασαν και περνούν από τα χέρια τους. Το συγγραφικό έργο των συγγραφέων μας είναι γνωστό και από προηγούμενες εργασίες τους. Γνωρίζουν πολύ καλά το παιδί και πιστεύουν, το πιστεύει και ο ομιλών, ότι η βάση της αγωγής του αρχίζει από τον Παιδικό Σταθμό. Ο Δήμος Καλαμαριάς όχι μόνο πιστεύει σ’ αυτήν την αρχή αλλά και το αποδεικνύει στην πράξη. Μαζί του βρέθηκαν και άξιοι δωρητές που βοηθάνε με τις μεγάλες προσφορές τους την παραπάνω μεγάλη εκπαιδευτική και κοινωνική προσφορά.
Όταν διάβασα το βιβλίο αυτό στην πρώτη του μορφή έμεινα λίγο σκεπτικός. Είπα στη πρώτη συγγραφέα, την κυρία Τύμπα, που είναι και καλή φίλη, ότι είναι ένα δύσκολο θέμα. Μια τέτοια προσέγγιση για την καρδιά, καθαρά σημειολογική, θέλει μεγάλη τέχνη να γίνει συγχρόνως ευκολοκατανόητη στους μικρούς και μεγάλους. Βλέποντάς το ολοκληρωμένο διαπιστώνω ότι κείμενο και εικονογράφηση πέτυχαν απόλυτα στο στόχο τους. Η Λούλα στο βιβλίο παρουσιάζεται ως ένα τετράπλευρο σπιτάκι, (το βλέπουμε και στην πρόσκληση) ή σα μια τετράπλευρη κούκλα, καθόλου τεμπέλα, άυπνη και δυνατή. Αυτή με τη λειτουργία της κάνει τους αθλητές να τρέχουν για παράδειγμα τα 100 μέτρα σε 9 δευτερόλεπτα και το μαραθώνιο (42 χιλ.) σε δυο περίπου ώρες. Η καρδιά κινητοποιείται στα παιδιά επάνω στο παιχνίδι πολύ εύκολα. Τα βλέπουμε να βάζουν το χεράκι τους επάνω στην καρδούλα τους και να ρωτούν γιατί να χτυπάει τόσο δυνατά και πως σε λίγο σταματάει! Η καρδιά χτυπάει δυνατά και στους μεγαλύτερους. Χτυπάει στο φόβο που έχουν μήπως γίνουν πιο φτωχοί με τη μεγάλη οικονομική κρίση, χτυπάει από την αγωνία που έχουν για το μέλλον και το καλό των παιδιών τους, χτυπάει πάντα για περισσότερη αγάπη.
Το βιβλίο έχει μια θαυμάσια εικονογράφηση. Ο κ. Ψαρράς, καλλιτέχνης και καρδιολόγος, απέδωσε υπέροχα τόσο την ανατομία της Λούλας, αλλά και όλο τον κύκλο της λειτουργικότητάς της. Επίσης απέδωσε με υπέροχες εικόνες τα άλλα όργανα με τα οποία συνδέεται η καρδιά στο πρωταγωνιστικό της ρόλο. Τα όργανα αυτά είναι: η Λούλα (καρδιά), η Ματούλα (το αίμα), ο Νότης (το συκώτι), τα φασουλάκια (τα δυο νεφρά), το στομάχι, οι δρόμοι της κλειστής και ισόβιας καρδιακής μας κυκλοφορίας, φλεβικής και αρτηριακής. Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι ο συνδυασμός κειμένου και εικόνας είναι απόλυτα πετυχημένος. Έχουμε στα χέρια μας ένα εικονογραφημένο κείμενο, που του λείπει, ίσως, μόνο η μουσική επένδυση. Αναφέρομαι σε ένα σημαντικό θέμα που μαζί με την κίνηση αποτελούν δυο από τα πολύ σημαντικά μαθησιακά εργαλεία της προσχολικής εκπαίδευσης. Η Λούλα είναι πάντοτε έτοιμη για τέτοια επιχειρήματα! Η Ντορίτα δε θα πει όχι.
Η σειρά του Βιβλίου και η μέθοδος που γράφτηκε
Το βιβλίο, προκειμένου να γίνεται κατανοητό σε όλες τις ηλικίες, όπως προείπαμε, γράφτηκε με συμβολικό και σημειολογικό τρόπο. Η μέθοδος αυτή εγγίζει το μύθο, εγγίζει τους σημειολογικούς και σημειωτικούς συμβολισμούς που χρησιμοποιούνται χιλιάδες τώρα χρόνια από ποιητές, συγγραφείς και καλλιτέχνες. Ας δούμε τη σημασία και τις ονομασίες των φίλων μας:
Πρώτα παρουσιάζεται η πρωταγωνίστρια Λούλα που συμβολίζει την καρδιά μας που βρίσκεται αριστερά στο στήθος μας ή σπάνια και δεξιά. Η καρδιά λειτουργεί με ένα συνεχόμενο χτύπο, το σφυγμό μας. Στη συνέχεια μπαίνει στο παιχνίδι της ζωής η Ματούλα, που είναι το αίμα. Αυτό είναι το μεγάλο φορτηγό, που μέσα από δυο κλειστούς δρόμους, τον αρτήριο με κόκκινο χρώμα και τον φλέβιο με μπλε κουβαλάει όλες τις τροφές στην περιφέρεια του σώματος. Από εκεί, φορτωμένο με τα στοιχεία που ήδη χρησιμοποιήθηκαν επιστρέφει και πάλι στη Λούλα.
Οι συγγραφείς εδώ μας παρουσιάζουν τον άνθρωπο. Είναι η Ντορίτα (5-7) ένα χαριτωμένο κοριτσάκι που έχει, όμως, την κακή συνήθεια να τρώει πολύ και να παίζει ή να γυμνάζεται ελάχιστα.
Στη συνέχεια οι συγγραφείς μας περιγράφουν τα άλλα ζωτικά όργανα του οργανισμού που συνεργάζονται με τη Λούλα, την καρδιά, προκειμένου να ζει η Ντορίτα φυσιολογικά. «Καθώς η Ντορίτα μεγαλώνει», γράφουν οι συγγραφείς, «οι δυο φίλες συνεργάζονται χωρίς γκρίνιες και τσακωμούς». Τα όργανα που συνεργάζονται με την καρδιά είναι το στομάχι (δέχεται την τροφή), το συκώτι (καθαρίζει το αίμα), τα νεφρά (καθαρίζουν τα υγρά), τα πνευμόνια (συμβάλλουν στην πρόσληψη του οξυγόνου και την αποβολή του διοξειδίου του άνθρακα). Όλα τα παραπάνω όργανα παρουσιάζονται σε κείμενο και εικόνες με απλό και κατανοητό για τα παιδιά τρόπο.
To δοξάρι ζορίζεται
Στη μέση του βιβλίου οι συγγραφείς προβάλλουν τον παιδαγωγικό του σκοπό, κι αυτό γίνεται μέσα από την καταγραφή ενός πολύ σοβαρού προβλήματος. Η Ματούλα στο δρόμο της συνάντησε κάτι τερατάκια, που δεν είναι τίποτε άλλο από τα εμπόδια που δημιουργεί στα αγγεία η κακή διατροφή και η ακινησία της Ντορίτας. Το πρόβλημα το εντοπίζουν το συκώτι με το στομάχι, που παραπονιούνται και αναφωνούν: «Πατατάκια, γαριδάκια, λουκάνικα, παγωτά και σοκολάτες, δεν πάει άλλο». Το πρόβλημα το βλέπει και η Ματούλα που λέγει στη Λούλα την καρδιά: «Λούλα σύνελθε, χανόμαστε». Η Λούλα πήρε το μήνυμα. Η Ντορίτα οδηγήθηκε από τους γονείς της στο γιατρό που αμέσως κινητοποίησε την επιστήμη του. Διαπίστωσε ότι το πρόβλημα προήλθε από τα πολλά κιλά που έβαλε η Ντορίτα από την υπερβολική τροφή και από την αγυμνασία.
Οι συγγραφείς εδώ εισάγουν το παγκόσμιο και ιδιαίτερα ελληνικό πρόβλημα, που είναι η παχυσαρκία. Τα μπρατσάκια της Ντορίτας αράχνιασαν, η Λούλα έπεσε στο κρεβάτι και ο γιατρός, ο από μηχανής θεός, μπαίνει στα σοβαρά στην ιστορία μας. Ο γιατρός δίνει συνταγές και λύσεις. Η πρώτη συνταγή του είναι να μπει στο σπίτι ή στο σχολείο η υγιεινή διατροφή. Εδώ οι δυο κυρίες μας δίνουν χρήσιμες συνταγές. Η μια αφορά την υγιεινή και καλή διατροφή, η άλλη τη σωματική άσκηση. Τις καταγράφω:
1. Θα τρως φρούτα και λαχανικά.
2. Φαγητό μαγειρεμένο απ’ τη μαμά.
3. Ξέχνα γλυκά και παγωτά.
4. Και σάντουιτς παχυντικά.
5. Στον καναπέ να μην ξαπλώνεις πια.
6. Κάνε ποδήλατο στη γειτονιά.
7. Παίξε και χόρεψε με τ’ άλλα παιδιά.
Ώρα για υγιεινή τροφή και γυμναστική
Την εφαρμογή της διπλής ιατρικής συνταγής την ανάλαβε η οικογένεια. Το μενού του φαγητού έγινε πιο υγιεινό, ενώ η Ντορίτα άρχισε να αθλείται-γυμνάζεται-ασκείται. Άρχισε με το πατίνι της να κάνει μια βόλτα στο διπλανό πάρκο, δέχθηκε να πηγαίνει στο κολυμβητήριο, για να μάθει να κολυμπάει πολύ καλά, άρχισε να κάνει και ένα άλλο σπορ, ενώ άρχισε με κέφι τη γυμναστική στο σχολείο της. Η επανάσταση πέτυχε. Όλα στη ζωή της Ντορίτας άρχισαν να κυλούν ομαλά όπως ποτέ άλλοτε. «Η Ματούλα άρχισε να φέρνει καλά νέα. Τα τερατάκια», γράφουν οι συγγραφείς, -«αυτά που έκλειναν τα αγγεία-, «έχασαν τελείως τη δύναμή τους και ένα ένα άρχισαν να εξαφανίζονται».
Ερωτήματα για απαντήσεις
Το βιβλίο της Λούλας γεννάει και κάποια σοβαρά για τους μεγάλους ερωτήματα. Το πρώτο είναι στο πόσο εύκολο είναι να προγραμματίσει μια οικογένεια ή ένα σχολείο μια υγιεινή διατροφή και ένα πρόγραμμα καλής άθλησης. Και τα δυο, εκτός από αρκετά χρήματα, θέλουν ένα καλό προγραμματισμό. Υπάρχει, εκτός από το σύλλογο και ο φθηνός προγραμματισμός που μεταφράζεται σε εκδρομές στο δάσος, επισκέψεις στη θάλασσα και τα πάρκα, επισκέψεις σε μουσεία και φυσικά το ποδήλατο, στο οποίο αναφέρονται και οι συγγραφείς μας.
Το δεύτερο ερώτημα απευθύνεται στην πολιτεία. Πόσο έτοιμη είναι, ως κράτος ή Δήμος, για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της παχυσαρκίας που είναι έντονο στις διάφορες βαθμίδες εκπαίδευσης, στους χώρους δουλειάς και στην οικογένεια; Το πρόβλημα στην Ελλάδα είναι τεράστιο. Είμαστε σχεδόν πρώτοι στην Ευρώπη. Το θέμα δεν είναι εύκολο. Στη Βρετανία μόλις το 2010 έβαλαν τα πράγματα σε μια πολύ καλή σειρά.
Στην Ελλάδα, τα τελευταία δέκα χρόνια, έχουν γραφεί αρκετές επιστημονικές εργασίες για την πολυσαρκία καθώς και κείμενα σε διάφορα γυμναστικά και ιατρικά βιβλία. Ένα ωραίο για το θέμα μας κείμενο που διάβασα τελευταία για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, το βρήκα στο βιβλίο του κ. Γιάννη Θοδωράκη, αντιπρύτανη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Το βιβλίο αναφέρεται στις ψυχολογικές πλευρές της άθλησης. Το βιβλίο των συγγραφέων μας μπορεί ν’ αποτελέσει ένα βοήθημα για όλους τους δασκάλους της προσχολικής ή της πρώτης σχολικής ηλικίας.
Επιμύθιο
Το σημερινό βιβλίο μας δίνει την ευκαιρία να σκεφτούμε τα πολλά οφέλη που έχουμε μέσα στην οικογένεια, αν εφαρμόσουμε μια υγιεινή διατροφή και ένα πρόγραμμα άσκησης, κυρίως των παιδιών. Είδαμε ότι η Ντορίτα ωφελήθηκε πάρα πολύ, όταν άλλαξε τη διατροφή της και άρχισε να γυμνάζεται. Όλοι, καταλήγουν οι συγγραφείς, είναι ενθουσιασμένοι. Ο Νότης που λάμπει, τα νεφράκια που έβαλαν στη θέση τους τα τερατάκια, τα μπρατσάκια που έγιναν πρώτα στη ρακέτα και το βόλεϊ.
Τρεις εικόνες
Διαβάζοντας το βιβλίο μου ήρθαν στο μυαλό τρεις εικόνες που τις μοιράζομαι μαζί σας:
1. Μουσική επένδυση: Στης Ανατολής τα μέρη του Χατζηδάκη που ακούσατε. Η Λούλα μοιάζει με τον πρίγκιπα του τραγουδιού που καβάλα πάνω στο άτι του τρέχει, τρέχει να συναντήσει το θεό του!
2. Η λειτουργία της Λούλας μου φέρνει στο μυαλό έναν δορυφόρο που διασχίζει το σύμπαν χωρίς εμπόδια! Κανείς δε γνωρίζει που πάει!
3. Η περιπέτεια της Λούλας και η σωτήρια παρέμβαση του γιατρού μου θύμισε το Καζαντζάκη που έγραψε για τον άνθρωπο: ‘Δοξάρι είμαι στα χέρια σου θεέ μου, μη με παρατεντώνεις γιατί θα σπάσω’.
Σας ευχαριστώ.
Σωτήρης Γιάτσης
giatsis@phed.auth.gr & sotgiat@tellas.gr
Popularity: 11% [?]
«Η Λούλα η καρδούλα» είναι ένα παραμύθι που … ίσως να μην είναι και τόσο παραμύθι!
