Ελένη Τύμπα – Ψυρροπούλου, MSc, PhD & Κλεοπάτρα Παγιαβλή

Ο μητρικός θηλασμός αποδεικνύεται πως μπορεί να μειώσει την επίπτωση των κοινωνικών ανισοτήτων.

Πρόσφατα, το Ινστιτούτο Κοινωνικής και Οικονομικής Έρευνας στη Μεγάλη Βρετανία (ISER) έκανε μια παρουσίαση – συζήτηση με θέμα «Πρώιμη παρέμβαση και Κοινωνική Μεταβλητότητα: αξίζουν οι πολιτικές υπέρ του μητρικού θηλασμού;»

Η συνάντηση έγινε για να παρουσιαστούν νέα ερευνητικά ευρήματα από το project «Τα αποτελέσματα του μητρικού θηλασμού στα παιδιά, τις μητέρες και τους εργοδότες» – ένα ερευνητικό πρόγραμμα αξίας 240 χιλιάδων λιρών που χρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Οικονομικής και Κοινωνικής Έρευνας και διενεργείται από ερευνητές του ISER και του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία από τέσσερα μεγάλα σχετικά ερευνητικά προγράμματα στην Βρετανία: το Millennium Cohort Study, το Νational Sentinel Caesarean Section Audit, το Baby Friendly Initiative και το Avon Longitudinal Study of Parents.

Παρουσιάστηκαν τέσσερα κύρια θέματα:

1. Η ιστορία επιτυχίας του UNICEF UK Baby Friendly Initiative
Σκοπός της έρευνας ήταν να διαπιστώσει κατά πόσο υπάρχει μια πραγματική αιτιολογική θετική σύνδεση ανάμεσα στο μητρικό θηλασμό και την υγεία, την νοητική λειτουργία και την συμπεριφορά του παιδιού.

Η έρευνα κατέδειξε τα εξής:

• Μητέρες που γεννούν σε νοσοκομεία Φιλικά προς τα Βρέφη είναι 15% πιο πιθανό να ξεκινήσουν τον θηλασμό και 6.6% πιο πιθανό να συνεχίσουν με αποκλειστικό θηλασμό για τουλάχιστον τις τέσσερις πρώτες εβδομάδες, σε σύγκριση με μητέρες που γεννούν σε άλλα νοσοκομεία.

• Η επιτυχία των Φιλικών προς τα Βρέφη μαιευτηρίων είναι ακόμα πιο εμφανής και εντυπωσιακή για μητέρες με χαμηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης και χαμηλότερο οικονομικό επίπεδο.

2. Μητρικός θηλασμός και νοσηλεία παιδιού για λοιμώξεις
Στόχος της έρευνας ήταν να μετρηθεί η επίδραση του θηλασμού στην εισαγωγή στο νοσοκομείο για λοιμώξεις του γαστρεντερικού και του αναπνευστικού συστήματος κατά τους πρώτους 8 μήνες ζωής στη Μεγάλη Βρετανία.

Η μελέτη βρήκε ότι:

• Αποκλειστικός θηλασμός, σε σύγκριση με μη θηλασμό, προφυλάσσει το παιδί ενάντια στην νοσηλεία για διάρροια και λοίμωξη του αναπνευστικού.

• Περίπου 53% των εισαγωγών βρεφών στα νοσοκομεία θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί κάθε μήνα με αποκλειστικό θηλασμό των βρεφών και 31% με μερικό, μη αποκλειστικό θηλασμό.

• Ομοίως, 27% όλων των νοσηλειών βρεφών στα νοσοκομεία για λοίμωξη του αναπνευστικού θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί κάθε μήνα με αποκλειστικό θηλασμό και 25% με μη αποκλειστικό θηλασμό.

• Η προστατευτική επίδραση του θηλασμού για αυτές τις νόσους μετριάζεται αφού ο θηλασμός σταματήσει.

Για να το πούμε ποιο απλά: αν πηγαίναμε σε μία γενική παιδιατρική κλινική σήμερα, θα βλέπαμε τα περισσότερα βρέφη που νοσηλεύονται να είναι εκεί είτε λόγω λοίμωξης του αναπνευστικού (πνευμονία, βρογχόσπασμος, βρογχιολίτιδα) είτε λοίμωξης του γαστρεντερικού (διάρροια, έμετοι, γαστρεντερίτιδα). 1 στα 4 από τα πρώτα δεν θα ήταν εκεί αν θήλαζαν αποκλειστικά, ενώ 1 στα 2 από τα δεύτερα δεν θα ήταν εκεί αν θήλαζαν αποκλειστικά!

3. Μητρικός θηλασμός και κοινωνικο-συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού
Στόχος της έρευνας ήταν να εξακριβωθεί εάν υπάρχει συσχέτιση ανάμεσα στον θηλασμό και την συμπεριφορά του παιδιού στην ηλικία των 5 ετών.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι:

• 6% των τελειόμηνων παιδιών που θήλασαν για τουλάχιστον 4 μήνες είχαν προβλήματα συμπεριφοράς στην ηλικία των 5 ετών, συγκρινόμενα με 16% των παιδιών που έπαιρναν ξένο γάλα.

• Αυτός ο χαμηλότερος κίνδυνος των παιδιών που θήλασαν να έχουν παθολογικά σκορ συμπεριφοράς παρέμεινε ακόμα και όταν οι ερευνητές συνυπολόγισαν άλλες επιδράσεις όπως περιγεννητικούς παράγοντες και κοινωνικο-οικονομική κατάσταση του παιδιού.

4. Μητρικός θηλασμός και νοητική ανάπτυξη του παιδιού
Η έρευνα εξέτασε την επίδραση του θηλασμού στην νοητική λειτουργία των παιδιών, όπως αυτή μετρήθηκε με ειδικά τεστ ανάγνωσης, γραφής και μαθηματικών στις ηλικίες των 5 ετών, 7 ετών, 11 ετών και 14 ετών.

Στην έρευνα χρησιμοποιήθηκε η εξής τεχνική: κάθε παιδί που θήλασε μελετήθηκε σε σύγκριση με ένα ή περισσότερα βρέφη που δεν θήλασαν, αλλά που είχαν όλες τις άλλες παραμέτρους (κοινωνικο-οικονομική κατάσταση κλπ) όμοιες με το θηλάζον βρέφος. Με αυτόν τον τρόπο τα αποτελέσματα αναδεικνύουν το «πραγματικό» αποτέλεσμα του θηλασμού στην νοητική ανάπτυξη των παιδιών.

Η έρευνα κατέδειξε ότι:

• Ο μητρικός θηλασμός έχει μια θετική επίδραση στην διανοητική απόδοση του παιδιού που δεν μπορεί να εξηγηθεί πλήρως από το κοινωνικο-οικονομικό υπόβαθρο της μητέρας.

• Αποκλείοντας έναν μεγάλο αριθμό άλλων παραγόντων που επιδρούν στην νοητική ανάπτυξη των παιδιών, παιδιά που θήλασαν για τουλάχιστον 4 εβδομάδες έχουν σε όλη την παιδική ηλικία σκορ IQ κατά μέσο όρο 3 μονάδες ψηλότερο από αυτό των παιδιών που θήλασαν για λιγότερο από 4 εβδομάδες.

• Αυτή η αύξηση είναι εμφανής σε όλα τα τεστ (γλώσσας, μαθηματικών, επιστημών), και επιμένει για τουλάχιστον την ηλικία των 14 ετών (εφηβεία).

Συμπέρασμα:

Συμπερασματικά, τα αποτελέσματα της έρευνας ISER δείχνουν ότι υπάρχουν θετικές επιδράσεις του θηλασμού ανεξάρτητες από άλλους παράγοντες που μπορεί να επηρεάζουν, όπως η κοινωνική τάξη και η εκπαίδευση των γονιών. Αυτό δείχνει ότι ο θηλασμός μπορεί να παίξει έναν σημαντικό ρόλο στις προσπάθειες της κυβέρνησης και της πολιτείας να μειώσει την κοινωνική ανισότητα. Υποστηρίζοντας ενεργά ιδιαίτερα τις μητέρες χαμηλών κοινωνικο-οικονομικών στρωμάτων να θηλάσουν τα παιδιά τους πετυχαίνουμε να «ανεβάσουμε» αυτά τα παιδιά αυξάνοντας την πιθανότητα όταν ενηλικιωθούν να ανεβούν κοινωνική τάξη.

Αντίθετα, αφήνοντας την κατάσταση ως έχει, χωρίς υποστήριξη και χωρίς Φιλικά προς τα Βρέφη ιδρύματα, διαιωνίζουμε την κοινωνική ανισότητα, γιατί οι γονείς των χαμηλών στρωμάτων βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο να μην θηλάσουν τα παιδιά τους και να παρασυρθούν από την κουλτούρα του μπιμπερό, με συνέπεια έναν ακόμα λόγο να μείνουν «πίσω» και να έχουν χαμηλότερο δυναμικό στην σωματική και ψυχική τους υγεία.

Οι Βρετανοί ερευνητές συμπεραίνουν ακόμα ότι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο στο να βρεθεί αιτιολογική σχέση ανάμεσα στο θηλασμό και σε καλύτερα επίπεδα υγείας είναι η διάρκεια που το μωρό θηλάζει και η αποκλειστικότητά του. « Αυτό που συμβαίνει μάλλον είναι ότι μόνο με παρατεταμένο και αποκλειστικό θηλασμό (για τουλάχιστον 4 μήνες) προκύπτει σημαντικό όφελος». Αυτό δείχνει πόσο σημαντικό είναι να υποστηρίξουμε τις μητέρες να θηλάσουν τα παιδιά τους όσο γίνεται περισσότερο αποκλειστικά και για όσο γίνεται μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Πηγές: 1) Baby Friendly Initiative, UNICEF UK, www.iser.essex.ac.uk, ygeiaonline.gr (Μετάφραση: Σ. Παπαβέντσης)
2) Παράγοντες κινδύνου (διατροφικοί, κοινωνικο-οικονομικοί, περιβαντολλογικοί, μητρικός θηλασμός) για σιδηροπενική αναιμία σε παιδιά 12-24 μηνών στη Θεσσαλία. 2004, Ελένη Τύμπα – Ψυρροπούλου, Διδακτορική Διατριβή, Τμήμα Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Popularity: 7% [?]